Liesblog: Tijdgeest in een tijdschrift

zondag 3 juni 2012

Tijdgeest in een tijdschrift

Du december 1948

Dezelfde opruim- en schoonmaakwoede die ervoor zorgde dat ik de afgelopen weken geen tijd had om te bloggen (maak je geen zorgen, is alweer over) bracht dit tijdschrift uit 1948 te voorschijn. Als kind kreeg ik het van mijn moeder om door te bladeren, maar ze weet niet meer precies hoe ze eraan komt. Waarschijnlijk gekregen van een Zwitserse uitwisselingsstudent.

Een rondje googelen zorgt voor aardige informatie.
In 1941 gaf uitgeverij Conzett & Huber chef-redacteur Arnold Kübler opdracht een tijdschrift samen te stellen waarin de pas ontwikkelde kleurendruk goed tot zijn recht zou komen. De inhoud deed er niet toe. Zo ontstond "Du", het beroemdste cultuurtijdschrift van Zwitserland.
De eerste nummers kregen een schilderij op de omslag en vier kleurenreproducties in het midden. Daaromheen kwamen verhandelingen over het Zwitserse landschap, reportages, werk van hedendaagse fotografen, besprekingen van films en boeken, een vervolgverhaal en een moderubriek.
In mijn decembernummer van 1948 komt het thema kerst nadrukkelijk naar voren in inhoud en advertenties.

huidig logo

Het tijdschrift heeft enkele malen een doorstart gemaakt en het bestaat nog steeds. Grappig dat het logo in al die jaren niet veranderd is. Hier en daar worden op internet oude nummers of jaargangen aangeboden. Ons exemplaar zal niet veel waard zijn - mijn broer of ik hebben er als kind een aantal bladzijden met dierentuinfoto's uitgescheurd.

De kunstreproducties lieten we met rust, terwijl die toch gemakkelijk te verwijderen zijn. Het zijn losse afbeeldingen die aan één kant vastgelijmd zijn aan de bladzij. Het beeldarchief van de uitgeverij is overgenomen door Bildarchiv Foto Marburg, het Duitse documentatiecentrum voor kunstgeschiedenis. Dit archief is vrij toegankelijk op internet en bevat inmiddels zo'n 2 miljoen kunstafbeeldingen.
En ja, deze afbeelding uit het decembernummer is terug te vinden in het archief.

Maar de advertenties boeien me het meest.
Over de doelgroep in de beginjaren zegt Die Wochenzeitung: "Die Abowerbung zielte nicht nur auf Ärzte, sondern auch auf Coiffeure: «Das Abonnement des Du-Heftes sollte für Sie, lieber Meister, keine Überlegenssache, sondern eine so notwendige Anschaffung wie Puder, Parfum und Schampoon sein.»
De huidige website werft adverteerders met deze tekst: "Die anspruchsvolle Du-Leserschaft ist gebildet, kaufkräftig, urban, international orientiert, offen und einem gehobenen Lebensstil zugetan."
Een beetje elitair is het blad wel.

Vaatwasser

Wat als eerste opvalt is het hoge percentage advertenties voor horloges, maar dat is te verwachten in een Zwitsers tijdschrift. Het was ook nog eens december, en men mikte duidelijk op een publiek dat kerstcadeaus ging kopen met goed gevulde portemonnee.

Ik heb alle advertenties geteld.

huisraad, inclusief apparatuur (koelkast, radiator): 19 stuks
producten voor schoonheids-- en lichaamsverzorging (tandpasta, crème, scheren): 15
parfum: 12
kleding (waaronder 2 bontmantels en 2 bedjasjes): 12
horloges: 10
drank: 9
schrijfwaren: 8
sieraden: 6
rookwaren: 4
sport (kleding, schoeisel, schaatsen): 4
'gadgets' (fotocamera, filmcamera, verrekijker): 3
auto's: 2
levensmiddelen: 2

Juist advertenties geven bij het doorbladeren van oude kranten en tijdschriften een mooi tijdsbeeld. Welke voorwerpen, apparatuur en verzorgingsproducten bestonden toen ook al? Wat zou nu absoluut niet meer kunnen? Is er nog iemand die een bedjasje draagt? Een mens kan zich er helemaal in verliezen.
Het tijdschrift heeft deze opruimronde in elk geval weer overleefd.